خصوصیات سوسری ها
از لحاظ ظاهری شكم بند بند دارند و بیضی شكل هستند، بالهایی دارند كه بطور متقاطع روی شكم قرار گرفته اند، رنگ آنها قهوه ای یا سیاه است و اندازه شان بین یك تا پنج سانتیمتر می باشد. سوسك ها پس از مستقرشدن در محل مناسب تخم ریزی می كنند. تعداد تخم سوسك شـانزده تـا چهل و هشت عدد است كه درون كپسول لوبیا شکل قهوه ای رنگ قراردارد. سوسکها این كپسول ها را در محلهای تاریك در شكاف ها و درزها و یا سطوح زیری مـیز و صندلی یا تختخواب و دیگر وسایـل بسته بـندی شده قرار می دهند.
كپسول ها بتدریج بزرگ شده، سپس سوسك جوان سفیدرنگ كوچك بدون بال از درون آن خارج می شود.از ابتدای تخـم ریزی تا خارج شدن نوزاد سـوسك ، سی تا پنجاه روز زمان لازم است. سوسک بالغ چند ماه تا یكسال زنده است و طی این مدت چندین نوبت تخم ریزی می کند. سوسکها به مناطق گرمسیری علاقه دارند اما برخی گونه ها در نواحی معتدل و نیز در خانه ها و ساختمان هایی كه هوای گرم و مرطوب و غذای كافی وجود دارد زندگی می کنند.
نحوه زندگی سوسری ها
این حشرات به مواد شیرین و نشاسته ای علاقه دارند. آنها از شكر و شكلات های شیرین، شیر، پنیر، گوشت، نان و غلات و نیز از مقوا، جلد كتاب، چوب های روی سقف، كفی كفش، لاشه سوسری های مرده و فلج، خون خشك شده و تازه، مدفوع، خلط، ناخن دست و پای افراد مریض و خوابیده برای تغذیه استفاده می كنند. سوسکها به گرما علاقه دارند و پشت رادیاتورها و لوله های آب گرم زندگی می کنند. روزها در شكاف و درز دیوارها، چهارچوب درها ومبل ها و نقاط تاریک پنهان می شوند. گروهی از سوسکها از طریق راه رفتن و پرواز حركت می کنند.
گونه های شایعتر:
سوسری آمریکایی: همان سوسک های فاضلاب هستند که طول 2/5 تا 2/7 سانتیمتر دارند و رنگ قرمز متمایل به قهوه ای دارند و بالهای آن کاملاً رشد یافته است. این سوسکها در فاضلاب زندگی میکنند، و برای ریشه کنی کامل علاوه بر مجاری فاضلاب محل های عبور و مرور این حشرات هم باید سم پاشی شود.
سوسری آلمانی:از کوچکترين سوسکهاي خانگي هستند، طول آنها بين 15-10 ميلي متر می باشد و رنگ زرد طلائي تا قهوه اي مايل به زرد دارند. ماده ها درشت تر از نرها بوده و نرها کمی روشن تر از ماده ها يعني قهوه اي مايل به زرد روشن هستند. طول عمر آنها حدود ۶ ماه می باشد. سوسک ماده طی زندگی خود ۶ تا ۸ کیسه در انتهای بدن خود ایجاد می کند که هر کدام حاوی ۳۰ تا ۴۰ تخم سوسک می باشد. هر سوسک ماده در طول زندگی۱۸۰ تا ۳۲۰ بچه سوسک تولید می کند.این سوسکها مختص آشپزخانه ها بوده و اغلب در رستوران ها و شیرینی پزی ها و منازل یافته می شوند. این گونه نسبت به سموم معمول ایجاد مقاومت کرده است ، لذا جهت ریشکنی آن روش های خاصی اخذ می شود.
سوسری شرقی: طول حدود 2/5 سانتیمتر دارد ، به رنگ تیره بوده، مسطح و پهن است و بالهای کوتاه دارد.
اهمیت پزشکی مبارزه با سوسکها
سـوسـک ها از كثافات و غـذاهای فـاسد تغذیه می کنند، و به دفع مدفـوع روی غذا عادت دارند. ســوســکها با آلــوده كردن كـردن مـواد غذایی از طـریق عـوامـل بیمـاری زای مـوجود در توالت ها، زباله ها عامل انتقال بیماری می باشند و علاوه بر این واكنش های آلرژیك مانند ناراحتی پوستی، خارش، تورم پلك و ناراحتی های تنفسی و ... هم ایجاد می كنند.
نحوه مبارزه:
سوسك ها براي ادامه زندگي نيازمند آب غذا و پناهگاه می باشند. مي توان با بكارگيري روش هاي زير بطور موثري آلودگي را كاهش داد:
كاهش منابع غذا :
- قراردادن زباله ها در داخل كيسه هاي نايلوني غيرقابل نفود و سپس داخل سطل آشغال در دار
- محکم کردن در كيسه زباله
- نگهداری مواد غذايي در داخل يخچال يا داخل ظرف در دار
- جمع آوری باقيمانده مواد غذايي در حين طبخ يا صرف غذا
- تمیز کردن کابینتهای آشپزخانه
- تمیز کردن كف آشپزخانه
- شستشوی وسايل شستشوي ظروف غذا مثل سيم ظرفشوئي و اسكاچ پس از هر بار استفاده
- تمیز کردن چربي موجود بر هواكش ها و ديوار
- مسدود کردن درزها و شكاف هاي موجود بر ديوار ، كف ، سقف ، درزهاي ميان پله ها و ...
- بندکشی و پر کردن بندهاي موجود ميان كاشي ها ، کف و حاشيه قرنيزها
كاهش منابع آب :
- مجهز کردن كف شوي فاضلاب ها بخصوص كف شوي آشپزخانه با درپوش
- تخلیه آب موجود در زير گلداني ها
- شستشوی ظروف غذا در اسرع وقت
- خشک کردن ظروف شسته شده
- تعمیر شيرهاي آبی كه چكه مي كنند.
سم پاشي:
این روش با توجه به ایجاد آلودگی در محیط زیست به عنوان آخرین روش برای مبارزه با سوسکها تلقی میگردد. اگرچه سوسکها موجب بروز مخاطرات بهداشتی فراوان میشوند اما خطر استفاده از سموم برای از بین بردن آنها به مراتب بیشتر از وجود سوسکهاست. برای مبارزه با سوسکها، یک بار سمپاشی و استفاده از سمومی که بقای آنها کم است کافی نیست و امکان دارد کپسولهای تخم موجود در محل به تدریج باز شوند، پس باید سم بیش از 2-3 ماه روی سطوح بماند و یا در صورت شستشوی محل، سمپاشی تکرار شود.
امواج فراصوتی ( التراسونیک) :
در این روش امواج صوتی ایجاد شده در فـرکانسهای بالاتر از قدرت شنوایی گوش انسان و در محدوده شنوایی جانوران موذی باعث دور شدن آنها از محیط می شود. این روش کاملا بی ضرر و سازگار با محیط زیست می باشد.